Το δέρμα αποτελεί το μεγαλύτερο σε έκταση όργανο του ανθρώπου, το οποίο έρχεται σε επαφή με το εξωτερικό περιβάλλον και το ανθρώπινο σώμα. Προστατεύει το σώμα μας από τις περιβαλλοντικές συνθήκες και από την απώλεια νερού, ενώ η ‘’ποιότητά του’’ επηρεάζει σημαντικά την όψη του. Όπως όλα τα όργανα του σώματος έτσι και το δέρμα μας γηράσκει, ενώ καθώς αποτελεί το μεγαλύτερο όργανο του ανθρώπινου σώματος, τα σημάδια του χρόνου γίνονται εμφανή. Καθώς η ιατρική επιστήμη και η τεχνολογία εξελίσσονται συμβάλλοντας σημαντικά στην παράταση του χρόνου της ανθρώπινης ζωής, οι καιρικές και περιβαλλοντικές συνθήκες επιδεινώνονται ραγδαία, καθιστώντας αναγκαία την εξεύρεση θεραπευτικών μεθόδων αντιμετώπισης της γήρανσης του δέρματος. Μια από αυτές αποτελεί σίγουρα και η διατροφή μας, καθώς όλο και περισσότερα επιστημονικά δεδομένα μας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι πιθανές τροφικές ανισορροπίες, αποτελούν σημαντική αιτία γήρανσης του δέρματός μας.
Διατροφή, η σχέση τους με την γήρανση του δέρματος και πηγές συστατικών
Διατροφικά συστατικά/διατροφικές συνήθειες | Η σχέση τους με το δέρμα | Διατροφικές Πηγές |
Νερό | Ενυδατώνει και διατηρεί την εσωτερική ισορροπία και την λειτουργία του ιστού | Νερό βρύσης, τσάι, αφεψήματα, γάλα, φρούτα και λαχανικά, σούπες |
Πρωτεΐνες | Συμμετέχουν στην αντικατάσταση και επιδιόρθωση των ιστών του δέρματος | Ζωικής προέλευσης τρόφιμα (κρεατικά – ψαρικά – γαλακτοκομικά – αυγά ) και φυτικής προέλευσης τρόφιμα, όπως όσπρια και ξηροί καρποί. |
Χαλκός | Συμμετέχει στην σύνθεση και σταθεροποίηση των πρωτεϊνών του δέρματος καθώς και στην αγγειογέννεση | Στρείδια, ξηροί καρποί, συκώτι, πράσινα φυλλώδη λαχανικά, μανιτάρια, όσπρια |
Ψευδάργυρος | Συμμετέχει στον πολλαπλασιασμό και τη διαφοροποίηση των επιδερμικών κερατινοκυττάρων | Κρέας, οστρακόδερμα και μαλάκια, σύκα, μανιτάρια, δημητριακά, ξηροί καρποί. |
Σίδηρος | Συνδέεται άμεσα με την δράση των αντιοξειδωτικών ενζύμων στα δερματικά κύτταρα | Κρέας, συκώτι ψάρια – θαλασσινά, σύκα και όλα τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά. |
Σελήνιο | Απαραίτητο για την ανάπτυξη και τη λειτουργία των κερατινοκυττάρων του δέρματος, ενώ σχετίζεται και με την αντιοξειδωτική δράση του δέρματος | Κρέας, Ψάρια και θαλασσινά, δημητριακά, καρύδια |
Βιταμίνη Α | Χρησιμοποιείται συχνά ως συστατικό κατά της αντιγήρανσης ρυθμίζοντας την έκφραση γονιδίων | Συκώτι,βούτυρο Γαλακτοκομικά πλούσια σε λίπος, αυγά, φρούτα και λαχανικά με βαθύ κίτρινο ή πορτοκαλί χρώμα(τομάτα, βερίκοκο, πεπόνι, μάνγκο) |
Βιταμίνη Β | Σχετίζεται με φλεγμονές του δέρματος και την μελάγχρωση | Τρόφιμα ζωικής προέλευσης, όσπρια, δημητριακά, πράσινα φυλλώδη λαχανικά, σιτάρι, βρώμη, μπανάνα, δαμάσκηνα |
Βιταμίνη C | Συμμετέχει στη σύνθεση κολλαγόνου του δέρματος και στην εξάλειψη των ενδοκυτταρικών ειδών αντιδραστικού οξυγόνου | Στα περισσότερα φρέσκα φρούτα και λαχανικά. |
Βιταμίνη D | Προστατεύει από βλάβες στο DNA του δέρματος, φλεγμονές και φωτο-καρκινογένεση | Συκώτι, κρόκος αυγού, ψάρια, βούτυρο, εμπλουτισμένο γάλα |
Βιταμίνη Ε | Δρα κατά της γήρανσης του δέρματος αναστέλλοντας την υπεροξείδωση των λιπιδίων | Φυτικά λίπη, φύτρο δημητριακών, αβοκάντο, γαρίδες, ξηροί καρποί, γλυκοπατάτα |
Λιπαρά | Διατροφή πλούσια σε λιπαρά σχετίζεται με φλεγμονές του δέρματος | Είτε περιέχονται στα τρόφιμα ως συστατικό(π.χ κρέας, γαλακτοκομικά) ή τα προσθέτουμε σε αυτά(π.χ ελαιόλαδο κατά το μαγείρεμα.) Προσπαθούμε να αποφεύγουμε τα κορεσμένα λιπαρά( π.χ από κρέας, βούτυρο κλπ) και να αντικαθιστούμε με μονοακόρεστα και πολυακόρεστα(φυτικά έλαια όπως ελαιόλαδο, ξηρούς καρπούς ψάρια) |
Καπνός | Φαίνεται να επηρεάζει το πάχος της επιδερμίδας, επιταγχύνει τη μελάγχρωση του δέρματος και τη νέκρωσή του | |
Αλκοόλ | Προωθεί τον πολλαπλασιασμό των κερατινοκυττάρων, επηρεάζει αρνητικά τη διαπερατότητα του δέρματος καταστρέφοντας τον φραγμό του δέρματος, ενώ επηρεάζει και τη σύνθεση των λιπιδίων του δέρματος | |
Ζάχαρη και παράγωγα αυτής | Σχετίζεται με το πάχος, την αυτοφαγία και τη δημιουργία φλεγμονών του δέρματος |
Η μεταβολική διαδικασία μέσω της οποίας τα διάφορα συστατικά της τροφής καταλήγουν στο δέρμα μας είναι μια πολύπλοκη διαδικασία, ενώ οι διαδικασίες που επηρεάζουν θετικά ή αρνητικά την γήρανση του δέρματος απαιτούν χρόνο. Επομένως ενώ φαίνεται ότι η διατροφή και τα συστατικά της μπορεί να επηρεάσουν θετικά ή αρνητικά την εξέλιξη της γήρανσης, θα λέγαμε ότι απαιτούνται περεταίρω έρευνες προκειμένου να καθοριστούν με ακρίβεια η μηχανισμοί που εμπλέκονται και να μπορούν να διαμορφώνουν συγκεκριμένες συστάσεις και διατροφικά θεραπευτικά πρωτόκολλα.
Αλέξανδρος Χάμος, Διαιτολόγος – Διατροφολόγος MSc
Συνεργάτης Skin and Hair Medical Care
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Cao, C.; Xiao, Z.; Wu, Y.; Ge, C. Diet and skin aging-from the perspective of food nutrition. Nutrients 2020, 12, 870. [CrossRef] [PubMed]
Palma M.L., Monteiro C., Tavares L., Julia M., Rodrigues L.M. Relationship between the dietary intake of water and skin hydration. Biomed. Biopharm. Res. 2012;9:173–181. doi: 10.19277/BBR.9.2.39.
Zhang Y., Li Q., Rao E., Sun Y., Grossmann M.E., Morris R.J., Cleary M.P., Li B. Epidermal fatty acid binding protein promotes skin inflammation induced by high-fat diet. Immunity. 2015;42:953–964. doi: 10.1016/j.immuni.2015.04.016.
Fatani A.Z., Alshamrani H.M., Alshehri K.A., Almaghrabi A.Y., Alzahrani Y.A., Abduljabbar M.H. Awareness on the association between skin aging and smoking: Impact on smoking quitting. Imam J. Appl. Sci. 2020;5:33
Pullar J.M., Carr A.C., Vissers M. The roles of vitamin C in skin health. Nutrients. 2017;9:866. doi: 10.3390/nu9080866.
Borkow G. Using copper to improve the well-being of the skin. Curr. Chem. Boil. 2014;8:89–102. doi: 10.2174/2212796809666150227223857.
Park H., Kim K. Association of alcohol consumption with lipid profile in hypertensive men. Alcohol Alcohol. 2012;47:282–287. doi: 10.1093/alcalc/ags019.
Strasser B., Volaklis K., Fuchs D., Burtscher M. Role of dietary protein and muscular fitness on longevity and aging. Aging Dis. 2018;9:119. doi: 10.14336/AD.2017.0202.